Η ψήφος των Ελλήνων του Εξωτερικού: Στοίχημα ή δικαίωμα στις επόμενες εκλογές;

Το ζήτημα της ψήφου των απόδημων Ελλήνων αποτελεί μέχρι και σήμερα αντικείμενο πολιτικής σύγκρουσης μεταξύ των κομμάτων σχετικά με το εύρος της ανταπόκρισης των ομογενών, την κρισιμότητα της επίδρασης της ψήφου τους στα εκλογικά αποτελέσματα, τους περιορισμούς που αφορούν τα οικονομικά συμφέροντα που διατηρούν οι ομογενείς στην Ελλάδα και το δικαίωμα τους να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Αυτοί οι προβληματισμοί, εύλογα προκύπτουν και έπεται να απασχολήσουν όσο πλησιάζουν οι επόμενες εθνικές εκλογές, στην πρώτη δηλαδή εκλογική αναμέτρηση που θα συμμετέχουν οι Έλληνες του εξωτερικού. Τι ισχύει λοιπόν και γιατί ήρθε πάλι στο προσκήνιο το ενδεχόμενο κατάργησης όλων των περιορισμών;

Γράφει ο Γιώργος Κοντοράβδης

Mετά την απαραίτητη αναθεώρηση του άρθρου 54 του Συντάγματος, το Δεκέμβριο του 2019 η Βουλή ενέκρινε με πλειοψηφία 288 βουλευτών, το οποίο αποτελεί κοινοβουλευτικό ρεκόρ, νομοσχέδιο ώστε να γίνει πράξη για πρώτη φορά η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. Αφού υπήρξαν έντονες πολιτικές ζυμώσεις στην αρμόδια διακομματική επιτροπή, διαμορφώθηκαν τέσσερα σημεία σύγκλισης προκειμένου με υποχωρήσεις να διασφαλιστεί η πλειοψηφία των 2/3 της Βουλής για να κατοχυρωθεί το δικαίωμα ψήφου σε όσο το δυνατόν περισσότερους ομογενείς. 1. Διεξαγωγή της ψηφοφορίας με αυτοπρόσωπη παρουσία του εκλογέα σε εκλογικά τμήματα που θα συσταθούν σε πρεσβείες, προξενεία, χώρους οργανώσεων απόδημων ή άλλους κατάλληλους χώρους στον τόπο διαμονής τους. Ο ελάχιστος αριθμός για να συγκροτηθεί εκλογικό τμήμα είναι οι 40 εκλογείς. 2. Η ψήφος των ανωτέρω εκλογέων θα μετράει ισότιμα στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα

και, επομένως, για τη συνολική κατανομή των εδρών. 3. Αυξάνονται σε 15 από 12 οι βουλευτές επικρατείας. Οι εκλογείς στα τμήματα του εξωτερικού θα επιλέγουν το ψηφοδέλτιο επικρατείας του κόμματος που επιθυμούν. Τα κόμματα, θα μπορούν να επιλέγουν έως 3 υποψηφίους από την ομογένεια και εφόσον το πράξουν, οφείλουν να τοποθετήσουν τουλάχιστον έναν σε μια από τις 3 πρώτες θέσεις. 4. Δικαίωμα εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού έχουν οι εκλογείς, οι οποίοι πληρούν σωρευτικά τα παρακάτω κριτήρια: α. Τα τελευταία 35 χρόνια να έχουν ζήσει δύο έτη στην Ελλάδα β. Έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση (Ε1 ή Ε2 ή Ε3 ή Ε9) είτε το τρέχον είτε το προηγούμενο φορολογικό έτος. Δεν απαιτείται υποβολή φορολογικής δήλωσης εφόσον ο εκλογέας: -δεν έχει συμπληρώσει 30 χρόνια ζωής και – έχει υποβάλει φορολογική δήλωση συγγενείς α’ βαθμού κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.

Σημειώνεται ότι οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, έχουν υποχρέωση φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα μόνο όταν έχουν πραγματικό εισόδημα (από οποιαδήποτε πηγή) στην Ελλάδα. Πραγματικό εισόδημα, θεωρείται και το εισόδημα από τόκους καταθέσεων τραπεζικών λογαριασμών. Δυστυχώς, έστω και ένα λεπτό του Ευρώ να υπάρχει από τόκους καταθέσεων, αυτό γεννά την υποχρέωση φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα. Επομένως, αντιλαμβάνεται κανείς πως η υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης αποκλείει μεγάλο μέρος των ομογενών άνω των 30 ετών που δεν έχουν λόγο να έχουν κάποιο πραγματικό εισόδημα από την Ελλάδα.

Ο αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών, κατέθεσε πρόσφατα στη Βουλή νέες ρυθμίσεις οι οποίες καταργούν τις προϋποθέσεις που έχει θέσει το σχετικό νομοσχέδιο για το ποιος δικαιούται να ασκήσει το δικαίωμα ψήφου από τον τόπο κατοικίας του (σημείο 4), έτσι ώστε η Βουλή των Ελλήνων να είναι όλων των Ελλήνων και οι Έλληνες της διασποράς να μπορούν να συμμετέχουν και να συνδιαμορφώνουν ισότιμα την ιστορική διαδρομή του έθνους.

Στον αντίποδα, η αξιωματική αντιπολίτευση καταλογίζει στην κυβέρνηση εργαλειοποίηση της ψήφου των αποδήμων για τη δημιουργία ενός επικοινωνιακού αντιπερισπασμού. Επίσης, αντιτίθεται στην τροπολογία, την οποία χαρακτηρίζει πυροτέχνημα και καταθέτει τροπολογία, η

οποία βασίζεται στην προηγούμενη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για 4 έδρες βουλευτών Επικρατείας από τις περιφέρειες Ευρώπης, Βόρειας Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, Ωκεανίας και Άπω Ανατολής και Υπολοίπων χωρών. Η προηγούμενη, ωστόσο, πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπε να μην συνυπολογίζεται η ψήφος του εξωτερικού στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα. Στη δήλωση του ΣΥΡΙΖΑ, δεν διευκρινίζεται αν η νέα τροπολογία του αίρει αυτή την προϋπόθεση.

Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι διαβουλεύσεις στη Βουλή για την νέα τροπολογία αλλά και η εγγραφή των ομογενών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και τους νέους εκλογικούς καταλόγους, έτσι ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα διπλής ψήφου. Άγνωστος παραμένει ο αριθμός που θα φτάσουν οι εγγραφές στους νέους ηλεκτρονικούς εκλογικούς καταλόγους, αν και εκτιμάται ότι μόλις 300.000 Έλληνες της διασποράς από τους σχεδόν 800.000 πληρούν τις προϋποθέσεις των περιορισμών για να συμμετέχουν στην επόμενες εκλογές. Επομένως, μένει να ξεκαθαρίσει το τοπίο στις επόμενες εκλογές τόσο σχετικά με την επίδραση της ψήφου των αποδήμων στο τελικό εκλογικό αποτέλεσμα όσο και με τις πολιτικές τους προτιμήσεις, οι οποίες φαίνεται μέχρι τώρα να υπονομεύουν την άρση των περιορισμών για να κατοχυρωθεί το δικαίωμα ψήσου σε όλους ανεξαιρέτως τους Έλληνες του εξωτερικού.

**Ο Γιώργος Κοντοράβδης είναι φοιτητής στο 2ο έτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών*.

Ενδεικτικές Πηγές:

https://www.protothema.gr/politics/article/954621/psifos-apodimon-me-istoriki-sunainesi-kai-eurutati-pleiopsifia-egrithike-to-kuvernitiko-nomoshedio/ https://www.kerdoforos.gr/%cf%86%ce%bf%cf%81%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%bf%ce%b9%ce%ba%cf%89%ce%bd-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%85/

https://www.sbs.com.au/language/greek/audio/greek-government-tables-new-draft-law-regarding-the-right-of-vote-for-greeks-aborad

https://www.kerdoforos.gr/%cf%86%ce%bf%cf%81%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%bf%ce%b9%ce%ba%cf%89%ce%bd-%ce%b5%ce%be%cf%89%cf%84%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%bf%cf%85/ https://www.sbs.com.au/language/greek/audio/greek-government-tables-new-draft-law-regarding-the-right-of-vote-for-greeks-aborad